حل مسئله چیست؟ و چرا اهمیت دارد؟ آیا وقت آن نرسیده که بزرگترین حل کننده مشکلات زمان خود باشید؟
حل مسئله فرآیند مشاهده آنچه در محیط شما می‌گذرد است. شناسایی چیزهایی که می‌توانند تغییر یا بهبود یابند. تشخیص چرایی وضع موجود و عوامل و نیروهای موثر بر آن. اگر شما هم دغدغه حل مسئله دارید، پس صفحه درستی را انتخاب کردید. بیایید با هم یاد بگیریم تا بدانیم حل مسئله چیست؟ و چگونه در آن توانمند شویم.
فهرست مطالب:
حل مسئله چیست
محققان بین دو نوع اصلی از مشکلات تمایز قائل شده‌اند. مشکلات خوب تعریف شده و بد تعریف شده.
مسئله ای که به خوبی تعریف شد دارای یک حالت اولیه مشخص است که اهداف و عملگرهای مشخصی دارند. مسئله بد تعریف شده مواردی هستند که در آنها حل کننده‌ها و عملگرها، هدف یا حتی وضعیت فعلی را نمی‌شناسند. یکی از عناصر کلیدی برای حل یک مشکل، یافتن راه مناسبی برای نمایش مشکل یا مسئله است. خب کلاً مسئله به چه چیزی گفته می‌شود؟ تا بتوانیم برای حل مسئله اقدام کنیم.
سایت متمم https://motamem.org
تعریف مسئله
وقتی وضعیت فعلی (Current State) خود را می‌شناسید و نیز می‌دانید که وضعیت مطلوب و هدف شما (Goal State) چیست؛ اما نمی‌دانید که با طی کردن چه مسیری می‌توانید از وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب برسید، عملاً با یک مسئله مواجه هستید.
مسئله چیست؟ چیزی است که باید حل شود یا یک وضعیت ناخوشایند یا نامطلوب که باید اصلاح شود، یا اینکه سؤالی که باید در نظر گرفته شود، حل شود یا پاسخ داده شود.
حل مسئله چیست؟ فرآیند مشاهده آنچه که در محیط شما می‌گذرد است. شناسایی چیزهایی که می‌توانند تغییر یا بهبود یابند. تشخیص چرایی وضع موجود و عوامل و نیروهای مؤثر بر آن.
هر مرحله در فرآیند حل مسئله، مهارت‌ها و روش‌هایی را به کار می‌گیرد که به اثربخشی کلی و تاثیرگذاری بر تغییر کمک می‌کند و میزان پیچیدگی مسئله را تعیین می‌کند.
اولین مرحله حل مسئله چیست
برای اینکه مسئله رو خوب درک کنیم باید بدانیم اولین مرحله حل مسئله چیست؟ اولین گام برای حل مسئله آگاه شدن است. این آگاهی می‌تواند از درون یا بیرون فرد بوجود بیاید. در نتیجه این آگاهی بخشی از وظیفه یا تکلیفی است که توسط شخص دیگری به فرد داده می‌شود، یا در موارد دیگر فرد می‌تواند مشکل خاص یا شکاف واضح در دانش را مشاهده کند که احساس می‌کند که باید به آن رسیدگی شود. در نهایت تا زمانی که مشکلی توسط خود یا دیگران درک شود، آگاهی از این مشکل حاصل می‌شود.
مراحل حل مسئله
مراحل حل مسئله چیست؟ در اینجا به چند مورد از مراحل حل مسئله اشاره می‌کنم.
اولین گام این است که یاد بگیریم مشکل قابل شناسایی را نگاه کنیم، تا موضوع کاملاً روشن شود. می‌گویند نیوتن با اندیشیدن مدام به موضوع، آن را همواره در برابر خود قرار می‌داد و صبر می‌کرد تا نخستین نورها به آرامی و ذره‌به‌ذره بر آن تابیده شود تا موضوع کاملاً روشن شود.
پس اولین قدم برای مراحل حل مسئله این است که مشکل را شناسایی کنید. بنابراین مهم است تا مشخص کنیم آن مشکلات و چالش‌ها از کجا نشأت گرفته شده است. سعی کنید در برخورد با یک مشکل یا موقعیت‌های چالش‌برانگیز احساساتی عمل نکنید. موانع را ببینید، و تلاش کنید تا بتوانید ریشه‌های موقعیت مشکل‌ساز را شناسایی کنید.
گام دوم
در مهارت حل مسئله باید توانایی تجزیه مسئله به قسمت‌های کوچک یا بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید، تا بتوانید بهتر مشکل را مدیریت کنید، یعنی با برداشتن گام‌های کوچکتر به حل مشکل بپردازید، تا به هدفتان برسید. چون در این صورت مشکل را به صورت یک هیولا در نظر می‌گیرید و ترس از اقدام کردن برای حل مشکل به سراغتان می‌آید و مطمئن نخواهید بود که راه‌حلی برای آن پیدا می‌کنید.
گام سوم
رسیدیم به یکی از مرحله دشوار از حل مسئله که گام سوم می‌باشد.
گام سوم به بررسی راه‌حل‌های ممکن اشاره می‌کند. تو این مرحله سعی کنید موثرترین راه‌ها را بیابید، و آنها را به موفقیت تبدیل کنید. از راه‌حل‌های خلاقانه استفاده کنید، و سعی کنید برای یک بخش از مشکل چندین راه‌حل پیشنهاد بدهید.
گام چهارم
تا اینجا همه چیز به گام چهارم بستگی دارد، یعنی توانایی شما در اجرای راه‌حل‌ها. بنابراین مهم نیست که به چه اندازه مشکل را شناسایی می‌کنید، و راه‌حل‌های ممکن را بررسی می‌کنید اگر هیچ اقدامی برای اجرای راه‌حل‌ها نکنید، در نتیجه این تلاش‌ها و هزینه کردن زمان بی‌فایده است. البته این را هم در نظر داشته باشید که نظارت و ارزیابی کل فرآیندها را فراموش نکنید.
با این وجود توانایی حل مسئله با تعدادی مهارت دیگر هم مرتبط است از جمله:
- ابتکار عمل
- تفکر نوآورانه و خلاق
- سازگاری و انعطاف‌پذیری
- کار گروهی ( اگر حل مسئله یک کار گروهی باشد)
- مهارت های تحلیلی
- مهارت تاثیرگذاری ( برای اینکه همکاران، مشتریان و مدیران راه‌حل‌های شما را بپذیرد)
سوالات مفید برای حل مسئله در هنگام مواجه با مشکل
مشکل چیست؟ می‌تواند خیلی چیزها باشد. ما در درون خود می‌دانیم که چه زمانی مشکل وجود دارد، آیا می‌توانیم آن را در قالب کلمات بیان کنیم یا نه؟ همه مشکلات دو ویژگی مشترک دارند: اهداف و موانع
تفاوتی که بین مسئله و مشکل وجود دارد این است که: حل مسئله به ما می‌گوید که شما چه کار می‌کنید اما حل مشکلات به ما می‌گویند که شما این کار را برای چه کاری انجام می‌دهید.
اهداف می‌تواند هر چیزی باشد، که می‌خواهید به آن برسید، یا جایی که می‌خواهید باشید. مثل اینکه شما گرسنه باشید، احتمالاً هدف شما این است که چیزی بخورید. در راه رسیدن به هدف موانع‌هایی وجود دارد که مانع دستیابی فوری به اهداف می‌شوند. اگر احساس گرسنگی می‌کنید، هدف شما غذا خوردن است. یک مانع برای شما می‌تواند این باشد که شما غذایی در دسترس ندارید. بنابراین به سوی سوپرمارکت می‌روید و مقداری مواد غذایی می‌خرید، مانع را از بین می‌برید و در نتیجه مشکل را حل می‌کنید.
سوالاتی که در هنگام مواجه با مشکل با آن روبرو می‌شوید این است: چه کسی این مشکل را ایجاد می‌کند؟ اولین‌بار چه زمانی مشکل ایجاد شد یا چه زمانی مورد توجه قرار گرفت؟ آیا این مشکل جدید است یا قدیمی؟ چند نفر تحت تأثیر این مشکل هستند؟ چقدر قابل درک است؟ آیا این مشکل واقعاً یک فرصت است؟ و اینکه مشکل نیاز به راه حل دارد؟ و چه راه‌حلی برای مشکل در نظر گرفته‌اید؟
برای آنکه در حل مسئله توانمند باشیم باید
ریچارد پل در کتاب مفهوم و ابزارهای تفکر نقادانه به ده مورد برای توانمند شدن در حل مسئله اشاره کردند. 5 مورد اول رو بیان می‌کنم.
1- هدف‌ها، غایت‌ها و نیازهای خودمان را بفهمیم و به طور مرتب سعی کنیم بیان بهتری از آنها رائه کنیم. در نتیجه در راه رسیدن به هدف‌ها یا برآورده کردن نیازها، مشکلاتی وجود دارند. نباید این مشکلات را دلیلی برای دست کشیدن از هدفمان بدانیم. هر مشکل مانعی بر سر راه ماست؛ مانعی که باید آن را از سر راه برداشت.
2- در صورت امکان، مسئله ها و مشکل‌ها را یکی یکی در دستور کار قرار دهیم. هر مسئله یا مشکل را با حداکثر وضوح و دقت ممکن بیان کنیم.
3- درباره مسئله تحقیق کنیم تا معلوم شود که با چه «نوع» مسئله یا مشکلی مواجهیم. برای مثال، بفهمیم برای حل آن چه کاری باید انجام بکنیم.
4- برخی از مشکل را تا حدودی می‌توانیم کنترل کنیم، اما برخی از مشکل‌ها کاملاً از کنترل ما بیرون‌اند. باید دو نوع مشکل را از هم جدا کنیم و کوشش خودمان را بر مشکل‌هایی متمرکز کنیم که حل کردنشان برایمان امکان‌پذیر است.
5- ببینیم برای حل مشکل یا مسئله به چه اطلاعاتی نیاز داریم. فعالانه به دنبال آن اطلاعات برویم.
5 راه حل بعدی توانمندی در حل مسئله در کتاب مفهوم و ابزارهای تفکرنقادانه
پنج مورد بعدی از مهارت هایی که ما را در حل مسئله توانمند می‌کند از کتاب مفهوم و ابزارهای تفکر نقادانه را بیان می‌کنم.
6- اطلاعاتی که گردآوری می‌کنیم را با دقت تحلیل و تفسیر کنیم و، بر اساس آنها دست به استنتاج‌های معقول بزنیم.
7-گزینه‌های عملی خودمان را ارزش‌گذاری کنیم و خوبی‌ها و بدی‌های هر یک از آنها را مشخص کنیم.
8- گزینه‌های عملی خودمان را مشخص کنیم. در کوتاه مدت چه کاری می‌توانیم انجام دهیم.
9- راهبردی اتخاذ کنیم و آن را دنبال کنیم. راهبرد ما ممکن است این باشد که مستقیماً وارد عمل شویم؛ یا این باشد که فعلاً صبر کنیم و اوضاع را به دقت زیر نظر بگیریم.
10- هنگامی که دست به عمل می‌زنیم، برآیندها و نتیجه‌های عملمان را نظارت کنیم، و آماده باشیم، تا اگر موقعیت ایجاب کرد، در راهبردمان بازنگری کنیم، و با دسترسی به اطلاعات بیشتر درباره مسئله یا مشکل تحلیلمان از مسئله را تغییر دهیم یا آن را به شیوه دیگری بیان کنیم.
چگونه مشکلات و راه حل ها را شناسایی می کنید؟
مشکل را تا حد امکان واضح بیان کنید. یعنی اینکه چه چیزی منجر به این شد که این مشکل به وجود بیاید. به عنوان مثال من پول کافی برای پرداخت قبوض را ندارم. خب در اینجا نداشتن پول یکی از مشکلات است که مشکل بعد از آن قطع برق، آب یا گاز را به همراه دارد.
بعد از این مرحله لیست تمام راه‌حل‌های ممکن را فهرست کنید. سعی کنید خلاق باشید. ممکن است راه‌حل‌هایی پیدا کنید که قبلاً به آن فکر نمی‌کردید.
قدم بعدی این است که تمام راه‌حل‌های نه چندان مطلوب یا نامعقول را حذف کنید، و راه‌حل‌های باقی مانده را از لحاظ مزایا و معایب آنها ارزیابی کنید. بعد از آن نحوه اجرا و زمان اجرای راه‌حل را مشخص کنید، و طبق برنامه اجرا کنید، و در انتها وقتی که می‌خواهید نتیجه را ارزیابی کنید، ببینید تا چه اندازه راه‌حل موثر بوده است. آیا طرح موجود نیاز به بازنگری دارد یا اینکه به طرح جدیدی نیاز است.
خواندن مطالب زیر ممکن است برای شما جالب باشد.
مهارت ارتباطی چیست/برقراری ارتباط موثر در محیط کار
اضافه بار اطلاعات برای کسب و کار
به نظر شما بهترین مهارت برای حل مسئله چیست؟ مشتاقانه منتظرم تا از تجربیاتتان برایم بگویید، و پیشنهادتان را برای من و خوانندگان بنویسید.
منابع برای مطالعه بیشتر:
https://www.thebalancecareers.com/problem-solving-skills-with-examples-2063764
https://www.indeed.com/career-advice/resumes-cover-letters/problem-solving-skills
https://www.topuniversities.com/blog/how-improve-your-problem-solving-skills
https://www.skillsyouneed.com/ips/problem-solving.html