مدیریت استرس

مدیریت استرس در محیط کار و چگونگی غلبه بر آن

مدیریت استرس در محیط کار

مدیریت استرس در محیط کار چیست؟ چه عواملی باعث ایجاد استرس در کار می‌شوند؟ برای استرس شغل چه می‌توان کرد؟

این سؤالات ممکن است سؤال شما نیز باشد و در جستجوی جواب آنها هستید تا بلکه بتوانید مقداری از استرس روزانه خود را کم کنید. مدیریت استرس مهم‌ترین موضوع دنیای رقابتی امروزی است که در آن هر فرد، در جامعه امروزی تحت فشار و استرس قرار می‌گیرد.

استرس واکنشی است که افراد در برابر فشار بیش از حد یا انواع دیگر تقاضاها بر آنها وارد می‌شود. زمانی هم به می‌آید که نگران هستید که نمی‌توانید با آن کنار بیائید. فشارهای زندگی کاری در صورتی که بیش از حد طولانی مدت باشد می‌تواند منجر به استرس شود.

نمونه‌هایی از استرس طولانی مدت یا مزمن عبارتند از: ترس، ناامیدی و عصبانیت که ممکن است در اثر یک رابطه ناراضی با رئیس خود یا ممکن است با یک مشتری ایجاد شود و یا ناراضی بودن از یک شغل نامناسب.

اگر شما هم جزء آن دسته افرادی هستید که استرس در محیط کار را تجربه کرده‌اید خواندن این مطلب برای شما مفید است.

فهرست برای خواندن این مطلب:

مدیریت استرس در محیط کار

استرس در محیط کار و مدیریت آن یکی از مهم‌ترین موضوعات است که در آن هر فرد در جامعه امروزی، تحت فشار و استرس قرار دارد. استرس یک پاسخ طبیعی به خواسته‌های کار است. این می‌تواند در فواصل کوتاه مفید باشد و به شما کمک کند هوشیار بمانید و بهترین عملکرد خود را داشته باشید. بااین‌حال، استرس شغلی طولانی‌ مدت یا بیش‌ازحد می‌تواند به سلامت روان شما آسیب برساند.

مدیریت استرس در محیط کار

استرس می‌تواند به ایجاد اضطراب و یا افسردگی کمک کند و ممکن است باعث بدتر شدن شرایط موجود شود. استرس علاوه بر تاثیر بر روابط زندگی خارج از محل کار، خطر آسیب، خستگی و فرسودگی را افزایش می‌دهد.

در تعریفی از استرس می‌توان گفت، واکنش طبیعی بدن به جنگ و گریز فشارهای ناشی از یک موقعیت یا رویداد زندگی است. استرس پاسخی به یک تهدید در یک موقعیت است، در حالی که اضطراب واکنش به استرس است. خب سؤال اینجاست که جنگ و گریز در استرس به چه معنایی است؟

اصطلاح جنگ و گریز در استرس

اصلاحی که در مدیریت استرس در محیط کار با آن روبرو هستیم به نام جنگ و گریز می‌باشد. می‌خواهیم بدانیم این اصطلاح چیست و چه کسی آن را ابداع کرد. والتر کانن، استاد فیزیولوژیست دانشگاه هاروارد، در دهه 1930 برای توصیف پاسخ دفاعی غریزی ما در برابر تهدید و خطر اصطلاح جنگ و گریز را ابداع کرد. وی معتقد بود که این دفاع، به معنی اطمینان از زنده ماندن است.

هنگامی که با یک تهدید یا خطر مواجه می‌شویم، به دلیل هورمون‌های استرس، مانند آدرنالین یا کورتیزول در جریان خون، ما را به حرکت وادار می‌کند که باعث می‌شود که حواس ما بیش از حد تحریک شود، مردمک چشم ما را گشاد می‌کند و عضلات ما برای مبارزه و جنگ دچار تنش می‌شود.

کبد برای تامین انرژی بدن، میزان قند ذخیره شده در جریان خون را آزاد می‌کند، در حالی که ریه‌ها عملکرد سریع‌تری دارند، ضربان قلب افزایش می‌یابد و برای صرفه‌جویی در مصرف اکسیژن، نفس تنگ می‌شود.

ضربان قلب بیشتر و سریع‌تر می‌شود، فشار خون بالا می‌رود و سیستم ایمنی بدن برای ایجاد یک واکنش التهابی تحریک می‌شود تا در برابر زخم‌ها و عفونت احتمالی از تضعیف سیستم ایمنی بدن شما محافظت می‌کند. این پاسخ فیزیولوژیکی هنگامی مفید است که تحت تعقیب ببر دندان‌شمشیری یا کلاهبردار قرار می‌گیرید و در مدت‌زمان کوتاه در بیشتر موارد، یک نوع ناراحتی جسمی، روحی و روانی ایجاد می‌کند یا نوع دیگری که برای اقدام مناسب، انگیزه شما را تحریک می‌کند.

رویداد خوب و بد در پاسخ به استرس

برای مدیریت استرس در محیط کار اگر سطح قند خون شما پایین بیاید، برای شروع، مجموعه‌ای از تغییرات فیزیولوژیکی، پاسخ به استرس را ایجاد می‌کند که باعث بروز احساس گرسنگی، زودرنجی یا خستگی خواهد شد. خب دقیقاً مشخص شد که ما به مدیریت خستگی و استرس در محیط کار نیاز داریم.

سپس این ناراحتی یا احساس منفی به شما انگیزه خوردن می‌دهد تا گرسنگی یا احساس بد برطرف شود به‌طوری که دوباره می‌توانید به حالت تعادل یا راحتی برگردید؛ بنابراین غذا خوردن به مهارت استرس منجر می‌شود تا دیگر نیازی به پاسخ استرس نباشد.

پاسخ به استرس، خود را خاموش خواهد کرد و به سیستم ایمنی شما امکان می‌دهد که حالت تعادل خود را ادامه دهد. این رویداد خبر خوبی در خصوص استرس و پاسخ به استرس است.

خبر بد این است که مغز شما نمی‌تواند تفاوت را میان انواع استرس تشخیص دهد. مغز نمی‌تواند بین تلاش برای زندگی و دیر آمدن به محل کار تفاوت قائل شود، زیرا هر دو مورد، تهدیدی برای امرارمعاش شما در گوشه‌های پنهان مغز شما محسوب می‌شود. به همین دلیل، در بیشتر موارد، پاسخ به استرس شروع می‌شود و در بیشتر مواقع، خاموش نمی‌شود، زیرا استرس هرگز مانند یک نگرانی مقاوم تحت مراقبت قرار نمی‌گیرد.

بیشتر بخوانید: مدیریت استرس و اضطراب

استرس در محیط کار و مدیریت آن

اگر شما حتی شغل رویایی خود را داشته باشید به مدیریت استرس در محل کار خود نیاز دارید. در نتیجه این را هم بدانید که حتی در شغل رویایی هم منتظر لحظات پر استرس باشید. برای برخی افراد، استرس محرکی است که انجام بعضی کارها را حتمی می‌سازد.

به‌هرحال استرس محیط کاری می‌تواند به راحتی زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است بطور مداوم یک پروژه خاص نگران باشید، از رفتار نادرست یک همکار یا سرپرست احساس ناخوشایندی داشته باشید یا آگاهانه به امید کسب یک ترفیع، بیش از حد توانتان کاری را بپذیرید.

چنانچه شغل‌تان را در راس همه امور قرار دهید، روابط شخصی‌تان تحت تاثیر قرار گرفته و با فشارهای کاری ادغام می‌شود. پس اگر شما شغل رویایی خود را استارت زدید و یا یک کارآفرین هستید قطعاً دوست دارید بازده و عملکرد کارکنان شما بیشتر شود. آیا شما به شرایط محیط سالم فکر کرده‌اید که چقدر می‌تواند کارایی کارکنان شما را افزایش دهد؟ پیشنهاد می‌کنم تاثیر عوامل محیطی بر سلامت کارکنان را با دقت بخوانید و اگر محیط کار شما در چنین شرایطی قرار دارد در بهبود آن اقدامات لازم را انجام دهید، تا محیطی کم استرس را برای کارکنان خود فراهم کنید.

تاثیر عوامل محیطی بر سلامت کارکنان

محیط کاری از مهمترین محیط‌هایی است که فرد بیشترین وقت خود را در آن می‌گذراند و یکی از مهم‌ترین عوامل در مدیریت استرس در محیط کاری می‌باشد. بر این اساس روشن است عوامل موجود در محیط کاری عملکرد فرد را در شغل او تحت تاثیر قرار می‌دهند. پس می‌خواهم به نکات مهمی از کتاب رابطه استرس شغلی و سلامت روان به نویسندگی خانم زهرا شمس‌علیزاده اشاره کنم.

روشنایی و نور محیط کار

مشاغل مختلف در محیط‌های مختلفی انجام می‌گیرند. برخی از مشاغل در محیط‌های باز و برخی در محیط‌های بسته انجام می‌شوند. در محیط‌های بسته میزان روشنایی کافی و مناسب بسیار حائز اهمیت است. بطوری که هم نور کم و هم نور زیاد می‌توانند تأثیرات منفی روی فرد داشته باشد.

برخی از این تأثیرات جسمی است مثل تأثیر روی دستگاه بینایی و برخی دیگر تأثیرات روانی هستند. کار در محیط‌های بسته کم‌نور و همچنین پرنور اغلب با خستگی و تحریک‌پذیری فرد همراه هستند. افرادی که در چنین محیط‌هایی کار می‌کنند بازده مناسبی ندارند و اغلب ویژگی‌های منفی روانی از خود نشان می‌دهند.

عامل سر و صدایی محیط کار در سلامت کارکنان

دستگاه شنوایی انسان به دامنه محدودی از اصوات حساس است، بطوری که اصوات و سر و صداهایی که در طیف بالای این دامنه قرار می‌گیرند برای فرد آزار دهنده هستند. چنین صداهایی علاوه بر ایجاد مشکلات شنوایی در فرد تغییرات جسمی و روانی دیگری نیز بوجود می‌آورند.

از لحاظ جسمی فشردگی عروق خونی ، تغییرات ضربان قلب ، گشاد شدن مردمک چشم ، بالا رفتن فشار خون ، کشیدگی عضلات و … را می‌توان مشاهده کرد. چنین شرایطی معمولا با علائم اضطراب همراه هستند. پرخاشگری ، بی‌اعتمادی و تحریک پذیری در افرادی که در محیطهای پر سر و صدا کار می‌کنند مشاهده می‌شود بنابراین برای مدیریت استرس در محیط کاری به عوامل سروصدایی بیشتر توجه کنید تا کارایی کارکنان شما بالا برود.

نقش درجه حرارت و رطوبت محیط کار در سلامت کارکنان

آیا انتظار دارید در محیط های نامناسب محیط کاری مدیریت استرس داشته باشید؟ کار در محیط‌هایی با حرارت نامناسب ، بسیار سرد یا بسیار گرم همراه با مشکلات شناخته شده‌ای برای افراد است بطوری که مشکلات جسمی از جمله درد مفاصل ، پایین آمدن سطح مقاومت بدن ، سرماخوردگی و … را می‌توان نام برد. ناراحتی‌های مربوط به دستگاه تنفسی نیز در کارکنان چنین محیط‌هایی بیشتر دیده می‌شود.
نقش سایر عوامل در محیط کاری بر سلامت کارکنان

عوامل متعددی برای مدیریت استرس در محیط کار وجود دارند که بر سلامت افراد مؤثر هستند. از جمله رنگها، با تأثیری که بر روحیه و شرایط روانی فرد می‌گذارند. به عنوان یک عامل محرک یا کسالت‌آور عمل می‌کنند. رنگ محیط کار علاوه بر تناسب آن با نوع کار باید با شرایط روانی افراد نیز سازگاری خوبی داشته باشد.

تأثیر آلودگی داخلی محیط کار و بهداشت محیط کار نیز که کاملاً روشن و واضح است. تراکم کار ، ساعات کار و زمان کار عوامل مهم دیگری هستند. تراکم زیاد کاری ، انجام کار در ساعات نامناسب که با خستگی و ضعف جسمی و روانی برای فرد همراه هستند، با تداوم در طول زمان سلامت جسمی و روانی فرد را تهدید خواهند کرد.

عوامل مربوط به مسائل ارتباطی از عوامل مهم دیگری هستند که بر روی فرد اعم از سلامت یا عملکرد او در محیط کار تأثیر می‌گذارند. نوع ارتباطات موجود در محیط کار ، نفوذ و اعمال قدرت مدیر ، شیوه ارتباطی و شخصیت و اهداف او نقش مهمی در بهداشت روانی فرد و میزان خشنودی او از محیط کار دارند.

خب تا اینجا فقط با یک عامل استرس‌زا در محیط کاری آشنا شدیم اما عوامل دیگری هم وجود دارند می‌خواهیم بدانیم آقای پروفسور کری کوپر و دکتر هوارد کان نویسنده کتاب مدیریت استرس چه عواملی را در این مورد بیان فرموده‌اند. پس با من همراه باشید با پنج منبع اصلی استرس در کار.

پنج منبع اصلی استرس در کار وجود دارد:

برای مدیریت استرس در محیط کار باید منابع اصلی استرس را بدانید تا بتوانید میزان استرس را کم کنید.

  • عوامل استرس‌زایی که با شغل شما همراهند، مانند شرایط کار شما، فناوری که باید با آن کار کنید، خود کار – گاهی کار زیاد، گاهی کار کم – یا ساعات کار طولانی.
  • نقش فرد – می‌تواند شامل تعارض یا ابهام نقش باشد – و مسئولیتی که در قبال دیگران دارید.
  • پیشرفت شغلی‌تان. شاید احساس می‌کنید نقش فعلی‌تان چالش‌انگیز نیست، یا خود را به خاطر حجم زیاد کار لایق ارتقا می‌دانید. شاید نگران امنیت شغلی‌تان در ارتباط با ادغام‌هایی که بر سازمان تاثیر می‌گذارد باشید، یا رابطه‌ای که با دیگران – رئیس‌تان، همکاران، مشتریان و مراجعان دارید.
  • محیط و فرهنگ سازمانی – کار کردن برای سازمان، با سیاست‌های اداری، روابط، مشارکت در فرآیند تصمیم‌گیری، هر گونه محدودیتی در رفتار( نحوه پوشش، غیرمجاز بودن سیگار و غیره)، ارزیابی عملکرد و …
  • توازن بین زندگی و کارتان. این دسته از عوامل استرس‌زای بالقوه شامل وقایع خارج از کار است که بر کارتان تأثیر می‌گذارد. شامل وقایع زندگی ( تغییر محل سکونت، ازدواج، مرگ یا بیماری در خانواده و غیره) و خانواده‌های دو شغله( که هر دو والد شاغلند) می‌شود.
پنج منبع اصلی استرس در کار

50 عامل اصلی استرس در محل کار

برای مدیریت استرس در محیط کار باید بدانید که چه عامل‌هایی استرس‌زا در محل کار هستند و آن‌ها را شناسایی کنید تا بتوانید مدیریت بهتری داشته باشید.

  • کار بیش‌ازحد
  • کار بسیار کم
  • سرعت کار
  • شیفت کاری
  • زمان کاری سخت‌گیرانه
  • نیازهای عاطفی کار
  • مهلت اتمام کار
  • نبود کنترل بر کار
  • حمایت بین فردی ضعیف
  • روابط کاری ضعیف
  • نبود تجربه
  • نبود آموزش
  • انطباق با ارتقا
  • ناامنی شغلی
  • نبود فرصت‌های شغلی
  • حقوق کم
  • قلدری و اذیت و آزار
  • فرهنگ سرزنش درون سازمان
  • مدیریت ضعیف
  • تعداد زیاد مدیران
  • نبود اطلاعات در مورد اتفاقات درون سازمان
  • محیط کار نامناسب – محیط خیلی گرم یا سرد، سروصدای زیاد، روشنایی کم، صندلی نامناسب و غیره
  • بلند کردن‌ها و حرکت‌های مداوم
  • تجهیزات ناکارآمد
  • تعارض
  • تغییرات مداوم
  • ابهام نقش
  • تعارض نقش
  • تاثیر شخصی بر کار
  • تاثیر کار بر زندگی
  • بررسی عملکرد نامناسب
  • بی‌پولی
  • اضافه‌کاری( به خصوص در آخر هفته)
  • زمان کم یا هیچ برای استراحت و بهبود
  • پیشرفتن با تکنولوؤی جدید
  • حضور در جلسات
  • تبعیض و طرفداری پنهانی
  • ناتوانی در محول کردن کار
  • تنوع زیاد یا کم در کار
  • تعهد سازمانی
  • اخراج دیگران
  • فرهنگ سازمانی
  • نداشتن قدرت و نفوذ
  • انجام کاری که شایستگی‌های بیشتر یا کمتر آن را دارید

برای استرس شغل چه می‌توان کرد؟

خوشبختانه راه‌های زیای برای کنترل استرس شغلی وجود دارد تا بتوانید استرس را در محیط کاری خود مدیریت کنید. یکی از بهترین روش‌ها، ورزش و تغذیه مناسب می‌باشد، بنابراین به روش‌های دیگری بر موضوعات خاص چون مدیریت زمان، آموزش مدام مهارت‌های اجتماعی مناسب نیز توجه می‌کنند.

برای مدیریت استرس در محیط کار از نفس عمیق کشیدن غافل نشوید، از بیشترین مقدار تنفس و استراحت در یک روز کاری بهره ببرید، حتی ده دقیقه استراحت، به دیدگاه ذهنی شما طراوت می‌بخشد. قدری پیاده‌روی کنید، با همکارتان پیرامون مسائلی غیر از شغل صحبت کنید. چشمایتان را به آرامی ببندید و چند نفس عمیق بکشید.

استانداردهای قابل قبولی برای خود و دیگران در نظر بگیرید، انتظار کمال مطلوب را نداشته باشید. با کارفرما در مورد وضعیت شغلی خود صحبت کنید. مسئولیت‌ها و معیارهای کاری شما، دقیقاً بازتاب آن چیزی است که انجام می‌دهید.

کار گروهی انجام دهید. کار گروهی به منظور ایجاد تغییرات لازم نه تنها بری سلامتی جسمی و روانی شما مفید است بلکه روی هم رفته خلاقیت سازمان را بالا می‌برد.

کمال‌گرایی در کار را فراموش کنید. ممکن است هر چیزی را نتوانید به خوبی انجام دهید شما می‌توانید همیشه تلاش خود را انجام دهید و بخاطر آن تلاش به خودتان پاداش دهید.

به موسیقی گوش دهید. یک موسیقی نشاط‌آور به شما کمک می‌کند تا روز خود را در تعامل با افراد خانواده و محیط کار با آمادگی بهتری شروع کنید. شما حتی می‌توانید در برگشت از محل کارتان به موسیقی نشاط‌آور گوش کنید تا بهتر بتوانید مدیریت خستگی و استرس در محیط کار را داشته باشید و این استرس را کنترل کنید و با نشاط بیشتری وارد خانه شوید.

چند وظیفه‌ای را فراموش کنید. فرض کنید در هنگام کار تلفن در گوشتان و مشغول صحبت کردن هستید و هم‌زمان هم محاسبات انجام می‌دهید و این کار دقت و سرعت شما را کاهش می‌دهد و باعث استرس شما می‌شود.

از تصویرسازی برای کمک به مقابله با استرس استفاده کنید. سعی کنید به جنبه‌های مثبت فکر کنید تا بتوانید با انرژی بهتر ادامه دهید. با خودتان (مثبت) صحبت کنید و استرس خود را تسکین دهید. اگر بتوانید روش تفکرتان را تغییر دهید، قادر خواهید بود هر استرسی که از طریق کارتان وارد می‌شود را مدیریت کنید.

بیشتر بخوانید: مدیریت زمان چیست

همچنین ممکن است خواندن این مطالب را هم دوست داشته باشید.

در محیط کاری می‌شود از خلاقیت استفاده کرد تا کمی از استرس شما را کم کند. پیشنهاد می‌کنم این مطلب را بخوانید تا بتوانید خلاقیت‌تان را افزایش دهید.

به نظر شما چرا حل مسئله اهمیت دارد؟ برای مدیریت استرس در محیط کار نیاز به دانستن حل مسئه می‌باشید، تا بتوانید استرس خود را مدیریت کنید، بنابراین خواندن این مطلب برای شما مفید می‌باشد.

داشتن یک مهارت ارتباطی خوب برای مدیریت استرس مخصوصاً در محل کارتان مفید می‌باشد. این مطلب ارزش وقت گذاشتن را دارد تا بتوانید مهارت ارتباطی را بدست آورید.

منابع مهم برای مطالعات بیشتر:

شمس‌علیزاده، زهرا. رابطه استرس شغلی و سلامت روان.تهران: جامعه‌شناسان، 1398.

کوپر، کری. 50 کاری که می توانید امروز برای مدیریت استرس در کار انجام دهید. تهران: شرکت سنجش سازوکار آرامیس،1398.

سلهاب، اوا. مدیریت استرس، قم: یوشیتا، 1400.

شما برای کاهش استرس در محیط کار از چه روشی استفاده می‌کنید؟ لطفاً از تجربه خودتان برای من بنویسید.

مدیریت استرس و اضطراب

مدیریت استرس

مدیریت استرس چست؟ راه های مدیریت استرس چیست؟ چرا ما استرس داریم؟ چه عواملی باعث ایجاد استرس می‌شود؟

شما حق انتخاب دارید، می‌توانید اجازه دهید تا استرس شما را کنترل کند یا از آن برای قوی شدن و شاد شدن استفاده کنید. استرس لزوماً بد نیست. برای کمک به زندگی، سازگاری و زنده‌ماندن به استرس نیاز دارید. استرس به ما انگیزه می‌دهد تا کوه‌پیمایی کنیم یا دست به ابتکار بزنیم و به دنبال روش‌هایی برای رسیدن به آرامش یا سریع‌تر رسیدن به مقصد باشیم.

بیا با هم دنبال یک راهکار باشیم تا بهتر بر استرس خود غلبه کنیم. پس بزن بریم.

فهرست برای خواندن این مطلب:

استرس چیست

برای اینکه استرس را مدیریت کنیم باید اول بدانیم استرس چیست؟ به مجموعه‌ای از واکنش‌های فیزیولوژیکی، عاطفی، رفتاری و شناختی اطلاق می‌شود که در پاسخ به خواسته‌های محیطی رخ می‌دهد.

همانطور که ما با دنیای اطراف خود در تعامل هستیم، باید تهدیدات، چالش‌ها و خواسته‌های محیطی را به طور مداوم ارزیابی کنیم و سعی کنیم با هر موضوعی که پیش می‌آید کنار بیاییم.

گاهی اوقات خواسته‌های محیطی قایل رسیدگی است، مانند زمانی که باید دکمه‌ای را روی یک کلید فشار دهید تا قفل ماشین خود را باز کنید. بااین‌حال، در زمان‌های دیگر، خواسته‌های محیط می‌تواند دلهره‌آور یا غیرقابل کنترل به نظر برسد، مانند زمانی که باید در سه امتحان در یک روز شرکت کنید و منجر به احساس تنش فیزیکی، الگوهای افکار منفی و تجربیات عاطفی ناخوشایند می‌شود.

توجه داشته باشید که همه عوامل استرس‌زا منفی نیستند. ازدواج، بچه‌دار شدن و شروع شدن یک شغل جدید اغلب تجربیات مثبتی هستند که می‌توانند مقدار قابل توجهی استرس ایجاد کنند، زیرا از ما می‌خواهند زندگی را تغییر دهیم و با شرایط جدید سازگار شویم.

چرا شما استرس دارید

تا الان به این فکر افتاده‌اید که چرا ما استرس داریم؟ منشا این استرس کجاست؟ چه عواملی باعث ایجاد استرس می‌شوند؟ برای اینکه به دنبال راه‌هایی باشید تا استرس و اضطرب خود را کنترل کنید آیا درکی نسبت به خود و زندگی‌تان دارید؟ عامل مهم برای حفظ پاسخ به استرس تحت کنترل قوه ادراک است.

اگر مغز شما از شرایط مخصوص قابل کنترل آگاه شود، مدت زمان پاسخ به استرس را طولانی می‌کند تا اقدامات لازم را ایجاد کند، وقتی درک می‌کنید که استرس قابل مدیریت است، در این صورت می‌توانید پاسخ به استرس و واکنش خود را کنترل کنید.

در واقع ادراک رمز مهم انعطاف‌پذیری است. هر چه بیشتر در خصوص مقابله با مشکلات، توانایی و منابع، خود را باور کنید، بیشتر احتمال دارد که درک کنید استرس قابل کنترل است این موضوع به نگرانی کمتر، اعتمادبه‌نفس بیشتر، احساس خود ارزشی بالاتر، انتظارات مثبت، پاسخ به استرس کنترل شده و شخصی قوی‌تر منجر می‌شود.

درک چیست

درک، این است که قبل از اینکه استرس، کنترل شما را به دست بگیرد، باید از استرس خود مطلع شوید و از آن مراقبت کنید. برای مثال، ممکن است از این موضع آگاهی نداشته باشید که کم خوابی ناشی از فشار آوردن به خود که برای موفقیت در کار تجربه می‌کنید، التهاب و استرس بیشتری در بدن شما ایجاد می‌کند.

شاید شما هم مثل من فکر کنید و با خود بگویید، مگر می‌شود در این شرایط ناعادلانه یا برخورد با شخصی که با شما به صورت ناعادلانه رفتار می‌کند استرس نداشت؟ حق با شماست که این شرایط استرس‌زا است ولی نباید شرایط را سخت بگیریم تا بهتر بتوانیم با مشکلات دست‌وپنجه نرم کنیم، یا اینکه از مشکلات نردبان رشد و ترقی بسازید، این را هم بدانید هر چه احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید درک و آگاهی شما نسبت به شرایط بهتر می‌شود تا تعادل و سعادت خود را حفظ کنید. همیشه این را در نظر داشته باشید که هیچ‌کس و هیچ‌چیز دقیقاً مطابق انتظار شما نخواهد بود.

بیائید شما را با تمرینی که در کتاب مدیریت استرس به نویسندگی اوا سلهاب است، همراه کنم تا کمی خود را محک بزنید.

تمرین اوا سلهاب در کتاب مدیریت استرس

برای مدیریت استرس، وقت بگذارید و در مورد پاسخ‌های خود به هر سؤال فکر کنید و تا آنجا که می‌تونید با خودتان صادق باشید. تصور کنید کمبود خواب دارید و درگیر نیازهای روزمره هستید و درحالی که سر خود را ماساژ می‌دهید با مرد نگهبان تلفنی صحبت می‌کنید، زیرا سردرد شدیدی دارید، کودکان شما با یکدیگر دعوا می‌کنند، همسر شما به خانه می‌آید و می‌پرسد شام چی دارید.

چگونه واکنش نشان می‌دهید؟ چرا این‌گونه واکنش نشان دادید؟ بعد از واکنش نسبت به خودتان چه احساسی دارید؟ نیازها و خواسته‌های واقعی شما چیست؟ تصور می‌کنم که در این سناریو، ممکن است از کوره دربروید و سپس نسبت به خودتان احساس بدی داشته باشید؛ مانند بیشتر مردم، ممکن است متوجه شده باشید که آنچه واقعاً می‌خواستید، عشق، حمایت، درک و قدردانی بود.

ممکن است فکر کنید پس چی شد؟ اگر کسی در زندگی نیازهای شما را برآورده نکند، دانستن آن چه فایده‌ای دارد؟ مهم است ک نیازهای خود را درک کنید تا روش‌هایی را برای مراقبت از خود پیدا کنید. وقتی عشق و احساس ارزش را در خودتان فراهم می‌کنید، دیگر بیرون از خودتان به دنبال آن نیستید.

عوامل استرس زا

چرا استرس میگیریم؟ برای اینکه بتوانید مدیریت استرس داشته باشید و اینکه بدانید چرا استرس میگیریم باید عوامل استرس‌ زا را شناسایی کنید تا بتوانید راه های مقابله با آن را پیدا کنید. عوامل محیطی، اجتماعی، فیزیولوژیکی و افکار بر استرس تاثیر می‌گذارند.

محیطی:

یکی از عوامل استرس زا برای مدیریت استرس عوامل محیطی می‌باشد. عوامل استرس‌ زای محیطی شامل: آب‌وهوا، صدا، ازدحام، آلودگی، ترافیک، مسکن ناایمن و نامرغوب و جرم‌وجنایت است.

استرس‌زای اجتماعی:

در مدیریت استرس، ما می‌توانیم استرس های متعددی را تجربه کنیم که ناشی از خواسته‌ها و نقش‌های اجتماعی متفاوتی است که داریم. برخی از عوامل استرس‌زای اجتماعی عبارتند از: مشکلات مالی، مصاحبه‌های شغلی، سخنرانی‌ها، از دست دادن عزیزان، طلاق و غیره.

در مدیریت استرس باید به عوامل فیزیولوژیکی توجه داشت. عوامل فیزیولوژیکی: موقعیت‌ها و شرایطی که بر بدن ما تأثیر می‌گذارند می‌توانند به عنوان استرس‌های فیزیولوژیکی تجربه شوند. عوامل استرس زای فیزیولوژیکی مانند: بیماری، پیری، زایمان، یائسگی، تصادفات، ورزش نکردن، تغذیه نامناسب و اختلالات خواب.

افکار: مغز ما موقعیت‌ها را به عنوان استرس‌زا، سخت؛ دردناک یا خوشایند تفسر و درک می‌کند و برخی از این موقعیت‌ها باعث ایجاد استرس در زندگی ما می‌شود. هیچ از افکارتان غافل نشوید. کنترل فکر یکی از راهکار هایی برای کاهش استرس می‌باشد. سعی کنید به افکار منفی کمتر توجه کنید و افکار مثبت را جایگزین کنید.

برخی از علائم استرس

آیا به راحتی از اتفاقات کوچک ناراحت می‌شوید؟ آیا از خودتان ناراضی هستید؟ احساس بی‌ارزشی می‌کنید؟ آیا احساس انزوا یا گوشه‌گیری از همسالان خود می‌کنید؟ دقیقاً چه چیزی باعث استرس شما می‌شود. اگر به‌دنبال راه های مدیریت استرس خود هستید حتماً علائم استرس را بدانید تا بهتر بتوانید استرس خود را بشناسید وآن را مدیریت کنید. این را هم در نظر بگیرید استرس لزوماً بد نیست. برای کمک به زندگی، سازگاری و زنده ماندن به استرس نیاز دارید.

برخی از علائم استرس در احساسات، رفتاری، اندیشه‌ها و فیزیکی:

احساسات

اضطراب

ترس

بدخلقی

خجالت

تحریک‌پذیری

رفتاری

لکنت زبان یا سایر مشکلات رفتاری

افزایش مصرف سیگار و مواد مخدر

افزایش و کاهش اشتها

ضربه زدن به دوستان

اندیشه‌ها

انتقاد از خود

مشکل در تمرکز و تصمیم‌گیری

فراموشی یا بی‌نظمی ذهنی

ترس از شکست

افکار تکراری

فیزیکی

عضلات سفت

دست‌های سرد و عرق کرده

مشکلات کمر و گردن

اختلالات خواب

ناراحتی معده

تنفس سریع و قلب تپنده

دهان خشک

لرزیدن و غیره

کدام رویداد در زندگی شما ممکن است استرس‌زا باشد. لیستی از رویدادهایی که منجر به استرس در شما می‌شود به شرح زیر است:

مدرسه/شغل جدید

رابطه عاشقانه جدید

تغییر در سلامت خانواده

آسیب یا بیماری شخصی

تغییر در شرایط زندگی

کلاس‌های از دست رفته زیاد/ روزهای بیماری

تغییر در خواب

ازدواج/ از دست دادن شغل

نمرات کمتر از حد انتظار

قطع رابطه

مشکلات مالی

استفاده از مواد مخدر

تغییر در زندگی اجتماعی

دوره مهم ناموفق/ مهلت‌های از دست رفته

تغییر در عادت غذایی

کار کردن بیش از یک شغل

مشاجره با یکی از اعضای خانواده

بارداری

تربیت فرزندان

فهرست استرس های مثبت

فهرست برخی از منابع برای استرس های مثبت به شرح زیر است:

  • شروع کار جدید
  • دریافت ترفیع
  • مراسم ازدواج یا تولد
  • داشتن فرزند
  • خریدن خانه یا ماشین
  • برنده شدن جوایز یا در یک قرعه‌کشی
  • شرکت در کلاس‌های آموزشی
  • یادگیری یک سرگرمی جدید

مزایا و هزینه‌های استرس

به دنبال روشی برای مدیریت و کنترل استرس و اضطراب هستید، تا به آسانی استرس خود را مدیریت کنید، پس قبل از آن مزایا و هزینه استرس را بدانید. استرس یک واکنش طبیعی و سازگار است که یک عملکرد محافظتی دارد. در سطح متوسط، استرس به ما کمک می‌کند تا در مورد تهدیدات بالقوه در محیط آگاه شویم و ما را قادر می‌سازد تا توجه خود را برروی حل‌وفصل تهدید متمرکز کنیم.

اگرچه برخی از استرس‌ها مفید هستند، استرس طولانی مدت یا شدید می‌تواند با انواع پیامدهای منفی، جسمی و روانی همراه باشد. به عنوان مثال، در حالی که مقادیر متوسط استرس به تمرکز و توجه ما کمک می‌کند،عوارض استرس بیش از حد منجر به کاهش توجه، تمرکز، تصمیم‌گیری و حافظه کوتاه مدت می‌شود.

استرس زیاد همچنین می‌تواند منجر به انواع اختلالات عاطفی از جمله تحریک‌پذیری، افسردگی اختلالات اضطرابی می‌شود، و همچنین با نگرانی‌های جدی سلامت جسمانی از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون بالا، سرکوب سیستم‌ایمنی، اختلالات عملکرد جنسی، اختلالات گوارشی و سردردهای مزمن مرتبط است.

چگونگی مدیریت استرس و اضطراب

در حال حاضر چگونه با استرس خود کنار می‌آئید؟ جزء آن افرادی هستید که با استرس خود به گونه‌ای کنار می‌آید که مشکل را تشدید می‌کند.آیا به دنبال راه های مدیریت هستید؟ بنابراین، اگر یک دفترچه یادداشت داشته باشید و عوامل استرس‌زای خود را بنویسید و چه واکنشی نسبت به عوامل استرس‌زا دارید، و آن وقت بهتر می‌توانید استرس را مدیریت کنید.

در مدیریت استرس، برای اینکه بتوانید در کنترل استرس و اضطراب خود موفق باشید به عادت، نگرش و بهانه‌های خود دقت کنید. آیا استرس خود را به گردن افراد دیگر یا رویدادهای بیرونی می‌اندازید یا آن را کاملاً عادی و غیر استثنایی می‌بینید؟

برای اینکه در مدیریت استرس خود موفق باشید، همیشه دقت کنید تا زمانی که مسئولیت نقشی را که در ایجاد و حفظ آن ایفا می‌کنید مسئولیت جدیدی را قبول نکنید، سطح استرس شما خارج از کنترل شما خواهد بود.

سعی کنید از روشهای ناسالم برای مقابله با استرس جلوگیری کنید. این تکنیک‌های مقابله با استرس ممکن است به طور موقت استرس را کاهش دهد، اما در درازمدت باعث آسیب بیشتر می‌شود. بعضی از افراد هستند برای اینکه یک مدیریت استرس سریع داشته باشند به مواد مخدر و سیگار روی می‌آورند در صورتی که استرس به صورت لحظه‌ای برطرف می‌شود ولی عواقب آن همیشه همراه شما خواهد بود.

روش‌های ناسالم برای مقابله با استرس:

بهتر است برای مدیریت استرس به سمت روش‌های ناسالم نروید. برای آگاهی بیشتر به چند مورد از این روش‌ها اشاره می‌کنم.

  • سیگار کشیدن
  • کناره‌گیری از دوستان، خانواده و فعالیت‌ها
  • زیاده‌روی در خوردن غذاهای ناسالم
  • عقب انداختن کارها
  • زیاد خوابیدن
  • استفاده از قرص یا دارو برای آرامش

شاید به خودتان بگویید از چه روشهایی برای کنترل استرس استفاده کرد؟ آیا راه های سالم‌تری برای مدیریت استرس است؟

راهکار سالم‌تر برای کنترل استرس اضطراب:

  • ورزش کردن
  • مشارکت اجتماعی
  • خودداری از استرس غیرضروری
  • تغییر وضعیت
  • تطبیق با عامل استرس‌زا
  • پذیرش چیزهایی که نمی‌توان تغییر داد

ورزش کردن

برای مدیریت استرس ورزش کردن یکی از راه های کنترل استرس می‌باشد. فعالیت بدنی نقش کلیدی در کاهش و پیشگیری از اثرات استرس دارد، اما اگر شرایط ورزش در باشگاه را ندارید، می‌توانید اپلیکیشن‌هایی را دانلود کنید و حرکات ورزشی را یاد بگیرید و انجام دهید. البته روش دیگری را هم می‌توانید انجام دهید اگر به محل کار می‌روید خودروی خود را کمی دورتر پارک کنید تا بتوانید کمی پیاده‌روی انجام دهید، یا حتی برای رفتن به فروشگاه پیاده‌روی کنید.

شما می‌توانید با حرکات ورزشی منظم استرس خود را مدیریت کنید. ورزش‌هایی مانند: پیاده‌روی، دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری انتخاب خوبی هستند. شما باید انتخاب کنید از چه نوع فعالیتی بیشترین لذت را می‌برید و آن را ادامه می‌دهید.

مشارکت اجتماعی

یکی از راهکار کنترل استرس که برای مدیرت استرس لازم است این است که، مشارکت اجتماعی داشته باشید و روابط خود را ایجاد کنید. داشتن روابط می‌تواند شما را در مدیریت استرس کمک کند. مثل اینکه با یک دوست قدیمی خود تماس می‌گیرید، یا در کلاس درس یا باشگاه با افراد جدیدی آشنا می‌شوید، یا حتی تماس با خانواده یکی از عواملی هستند که می‌توانند شما را در مدیریت استرس کمک کنند.

جلوگیری از استرس غیر ضروری

در مدیریت استرس یکی از راه های کنترل آن این است که از استرس غیرضروری خودداری کنید، در حالی که استرس یک پاسخ خودکار از سیستم عصبی شما است، برخی از عوامل استرس‌زا در زمان‌های قابل پیش‌بینی ایجاد می‌شوند. برای مثال، رفت‌وآمد به محل‌کار، ملاقات با رئیس، مهمانی‌های خانوادگی. در هنگام مدیریت چنین عوامل استرس‌زا قابل‌پیش‌بینی، می‌توانید موقعیت را تغییر دهید، وقتی تصمیم می‌گیرید در هر موقعیت استرس‌زا به چهار گزینه مفید فکر کنید: تغییر، تطبیق یا پذیرش.

یاد بگیرید در بعضی از موقعیت‌هایی که قرار می‌گیرید نه بگویید. محدودیت‌های خود را بشناسید و به آنها پایبند باشید.

از افرادی که شما را تحت فشار قرار می‌دهند دوری کنید. اگر شخصی به طور مداوم در زندگی شما استرس ایجاد می‌کنند آن را محدود کنید یا به رابطه پایان دهید. فرض کنید یکی از اعضای خانواده شما عامل استرس‌زا هستند آیا می‌شود از خانواده دوری کرد؟

باید بین تغییر، تطبیق و یا پذیرش انتخاب کنید با کدام یک می‌توانید بر استرس خود غلبه کنید. گاهی وقت‌ها تغییر خود و آگاهی و درکی که از مسائل پیدا می‌کنید، می‌توانید استرس را مدیریت کنید. همیشه به موقعیت و افرادی که با آنها ارتباط دارید را در نظر بگیرید تا بتوانید تصمیم درست بگیرید.

همیشه محیط خود را کنترل کنید. اگر شنیدن اخبار شما را مضطرب می‌کند اخبار گوش ندهید، اگر ترافیک شما را عصبی می‌کند مسیر طولانی‌تر اما کم‌ترافیک را انتخاب کنید. همیشه راهی برای مدیریت استرس است تا بتوانید کنترل کنید.

وضعیت را تغییر دهید

تغییر وضعیت یکی از روش های مدیریت استرس می‌باشد. اگر نمی‌توانید از موقعیت‌های استرس‌زا اجتناب کنید، سعی کنید آن را تغییر دهید. احساسات خود را به‌جای مخفی کردن آنها را بیان کنید. اگر شما چیزی یا شخصی شما را آزار می‌دهد، قاطعانه‌تر رفتار کنید و نگرانی‌های خود را به شیوه‌ای محترمانه بیان کنید.

فرض کنید امتحان دارید و مشغول مطالعه هستید و هم‌اتاقی پرحرف شما تازه از خانه به خوابگاه برگشته است، خب اگر شما شریط را تغییر ندهید و احساسات خود را بیان نکنید این هم‌کلاسی شما شروع به صحبت کردن می‌کند و شما وقتتان را از دست می‌دهید و استرس می‌گیرید پس اگر احساسات خود را بیان نکنید، عصبانیت ایجاد می‌شود و استرس افزایش می‌یابد. پس از قبل بگویید فقط پنج دقیقه فرصت حرف زدن دارد.

زمان خود را مدیریت کنید. مدیریت ضعیف زمان می‌تواند استرس زیادی را ایجاد کند اما اگر برنامه‌ریزی کنید آرام و متمرکز می‌شوید.

تطبیق با عوامل استرس‌زا

از روشهای کنترل استرس و اضطراب برای مدیریت استرس این است که با عوامل استرس‌زا خود را تطبیق دهید. در مدیریت استرس طرز فکر شما می‌تواند تاثیر عمیقی بر سطح استرس شما داشته باشد. هر بار در مورد خود یا موقعیتی که در آن قرار گرفته‌اید منفی فکر می‌کنید بدن شما به گونه‌ای واکنش نشان می‌دهد که در یک موقعیت پرتنش قرار گرفته است. با تغییر انتظارات و نگرش خود نسبت به موقعیتهای استرس‌زا، احساس کنترل خود را به دست آورید.

سعی کنید که موقعیت‌های استرس‌زا را از جنبه‌های مثبت‌تری ببینید به جای اینکه از مشکلات دوری کنید به آن به عنوان فرصتی برای اندیشیدن و نتیجه‌گیری مجدد نگاه کنید.

به موقعیت‌های استرس‌زا نگاه کنید از خود بپرسید که در درازمدت چقدر مهم خواهد بود. آیا تا یک ماه دیگر مهم است؟ یک سال؟ آیا واقعاً ارزش این را دارد که بیش از این ناراحت شوید؟ اگر پاسخ منفی است، وقت و انرژی خود را در جای دیگر متمرکز کنید. راستی این را هم اضافه کنم که از کمال‌گرایی منفی هم دوری کنید، چون منبع اصلی استرس است. سعی کنید استانداردهای معقولی برای خود و دیگران تعیین کنید.

پذیرش چیزهایی را که نمی‌توانید تغییر دهید

در مدیریت استرس یکی از راهکار کنترل استرس این است که همیشه به خاطر بسپارید که چیزهایی را که نمی‌توانید تغییر دهید بپذیرید. بیماری از منابع استرس که اجتناب‌ناپذیر هستند. شما نمی‌توانید از عوامل استرس زا مانند مرگ یکی از عزیزان، یک بیماری جدی یا یک رکود اقتصادی جلوگیری کنید یا آنها را تغییر دهید. در چنین مواردی بهترین راه برای مقابله با استرس این است که همه چیز را همانطور که هستند بپذیرید.

پذیرش ممکن است دشوار باشد، اما در درازمدت آسان‌تر از مقابله با موقعیتی است که نمی‌توانید تغییر دهید. سعی نکنید چیزهای غیرقابل کنترل را کنترل کنید. بسیاری از عوامل در زندگی خارج از کنترل ما هستند.

به دنبال جنبه مثبت باشید. هنگام مواجه با چالش‌های بزرگ، سعی کنید به آنها به عنوان فرصت‌هایی برای رشد شخصی نگاه کنید. اگر انتخاب ضعیف شما باعث ایجا یک موقعیت استرس‌زا شده است، در مورد آنها فکر کنید و از اشتباهات خود درس بگیرید.

بخشش را یاد بگیرید و این واقعیت را بپذیرید که ما در جهانی زندگی می‌کنیم که مردم اشتباه می‌کنند. خشم و کینه را کنار بگذارید و با بخشش خود را از انرژی منفی خلاص کنید.

اختصاص دادن زمان معین برای تفریح و آرامش

سعی کنید برای مدیریت کردن استرس از قدم زدن در طبیعت غافل نشوید، زمانی را در طبیعت بگذرانید، یا اینکه با یک دوست تماس بگیرید، شمع روشن کنید یا دوش بگیرید. شما باید ببینید انجام چه کاری به شما آرامش می‌دهد. مانند: دوچرخه‌سواری، گوش دادن به موسیقی یا رسیدگی به گل‌ها و سعی کنید حس شوخ‌طبعی را در خود حفظ کنید. عمل خندیدن به بدن شما کمک می‌کند تا در مبارزه با استرس کمک کند.

انتخاب سبک زندگی سالم

مدیریت استرس را با رژیم غذایی سالم شروع کنید، یک رژیم غذایی سالم داشته باشید. از مصرف الکل-سیگار و موادمخدر خودداری کنید چون تسکین این مواد موقتی است و دوباره به همان شرایط برمی‌گردد. سعی کنید خواب کافی داشته باشید، احساس خستگی استرس شما را افزایش می‌دهد زیرا باعث می‌شود تا شما غیرمنطقی فکر کنید.

خواندن این مطالب را به شما پیشنهاد می‌کنم

تا الان به این فکر نکرده‌اید که اگر مدیریت زمان داشته باشید مدیریت استرس هم خواهید داشت. پیشنهاد می‌کنم خواندن این مطلب را از دست ندهید.

این را در نظر داشته باشید که تفکر انتقادی شما را در مدیریت استرس کمک می‌کند. وقت بگذارید و برای کسب آگاهی بیشتر این مطلب را بخوانید.

آیا مشتاق هستید تا یک حل مسئله خوب داشته باشید و بعد از آن یک مدیریت استرس عالی را تجربه کنید؟ پس یک لحظه درنگ نکنید و این مطلب را بخوانید.

لطفاً برایم بنویسید که شما با کدام نوع از عوامل استرس‌زا در حال حاضر مواجه هستید.

منابع برای مطالعه بیشتر:

سلهاب، اوا. مدیریت استرس؛ مترجم زهرا حسنی

صدیق، میکاه. راهکارهای مدیریت استرس و درد؛ مترجم دکتر آیدا مهرداد، محمد حسین تحریری زنگنه

https://success.oregonstate.edu/sites/success.oregonstate.edu/files/LearningCorner/Tools/stress_management_strategies.pdf

https://www.uakron.edu/armyrotc/MS1/14.pdf

https://mpra.ub.uni-muenchen.de/50698/1/MPRA_paper_50698.pdf

https://www.envisionunlimited.org/sites/default/files/2020-04/Stress%20Management.pdf