چگونه می‌توان از سواد اطلاعاتی در اقتصاد اطلاعات بهره برد؟ آیا سواد اطلاعاتی در رشد اقتصادی تاثیر گذار است؟ کارآفرینان چگونه می‌توانند از سواد اطلاعاتی بهره‌مند شوند؟ اقتصاد اطلاعاتی شیوه زندگی و کار ما را متحول می‌کند. با پیشرفت فناوری تبادل سریع اطلاعات فراهم شد. با شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات اینترنتی فوری، اقتصاد اطلاعات به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شد.
می‌خواهم از اقتصادی صحبت کنم که مبتنی بر اطلاعاتی از محصول، قیمت‌ها و مشتریان در سراسر جهان است. بله درست حدس زده‌اید اقتصاد اطلاعاتی را می‌گویم. در اقتصاد اطلاعاتی مصرف‌کننده به اطلاعات و قیمت محصولات از چندیدن فروشنده دسترسی دارد. نمونه‌ای از اقتصاد اطلاعاتی سیستم‌های رزرو اینترنتی می‌باشد که به صورت آنلاین می‌توانید قیمت‌هتل‌ها، بلیط هواپیما و یا حتی اجاره خودرو را به شما ارائه می‌دهند. خب در این صورت است که انتخاب بهترین محصول بر اساس نیازها و قیمت‌ها برای مصرف‌کننده آسان می‌کند. با من همراه باشید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فهرست مطالب:
- بهره‌برداری از سواد اطلاعاتی در اقتصاد اطلاعات
- اهمیت سواد اطلاعاتی در رشد اقتصاد
- رابطه سواد اطلاعاتی در استفاده از شبکه‌های اجتماعی
- چرا به سواد اطلاعاتی نیازمندیم
- درآمد حاصل از بهره‌وری و ادغام اینترنت در محل کار
بهره‌برداری از سواد اطلاعاتی در اقتصاد اطلاعات
اقتصاد به عنوان یک علم، معین می‌کند که چگونه این تصمیمات اتخاذ شود و کدام بدیل بیشترین منفعت را به گروههای مختلف دخیل در موقعیت- مردم یا گروههای تاثیر گذار یا تاثیر پذیر از تصمیم- می‌رساند.(کینگما، 1380، ص9)
آنچه که روزنامه همشهری در یکشنبه 2 اردیبهشت 1397 در مورد ویژگی اقتصادی جامعه اطلاعاتی بیان کردند این است که اقتصاد اطلاعات نشان می‌دهد که تولید اطلاعات و فن‌آوری‌های اطلاعاتی سهم مهمی از تولید ناخالص ملی یک جامعه که صرف فعالیت‌های اطلاعاتی می‌شود، نسبت به سایر فعالیت‌های اقتصادی بیشتر باشد آن جامعه را می‌توان “جامعه اطلاعاتی” نامید.
در دهه 1960، انتقال تدریجی اقتصاد کالایی به اقتصاد اطلاعات آغاز گردید و اطلاعات و تشکیلات آن، تبدیل به مهم‌ترین منبع تولید ثروت جوامع شد، به گونه‌ای که برخی اقتصاددانان، اقتصاد را به بخش‌های اطلاعات اولیه، اطلاعات ثانویه، و غیر اطلاعاتی تقسیم کردند.
در محیط غنی اطلاعاتی، استفاده کنندگان از اطلاعات باید بیاموزند که چگونه بر تشویق ناشی از این رویارویی، بر اطلاعات وسیع غلبه کنند و با هرج و مرج اطلاعاتی، نامرتب بودن، برخورد نمایند تا بتوانند به هضم، تفسیر و تجهیز اطلاعات جهت تصمیم‌گیری آگاهانه بپردازند، چگونه با فوران اطلاعات، چیزهایی را که لازم دارند، برداشت نمایند.
باید الگوهای جدید را یافت. مهارت‌های ذهنی را به کار بست و با ابزارهای نیرومندتر کار کرد. تا بشود هم به اطلاعات دست یافت و هم به دگرگونی لازم و تغییرات اساسی را در آن پدید آورد.(صیامیان، شهرابی،1383، ص430)
آموزش سواد اطلاعاتی مهم‌ترین راه برای انتقال مهارت لازم در استفاده از اطلاعات و توانمندسازی افراد جامعه برای زندگی در جامعه اطلاعاتی است. بدون آموزش افراد انرژی و وقت زیادی را از دست می‌دهند، مساله‌ای که در جهان پر شتاب و رقابتی امروز جایی ندارد.( پریرخ، 1386، ص19)
یکی از این دلایل را از کتاب اقتصاد اطلاعات از بروس آر. کینگما ذکر میکنیم غالبا، بازارهای کالاها و خدمات اطلاعاتی یا از نارسایی بازار رنج می‌برد و یا برای اصلاح ناکارائیها که در برخی بازارها موجود است، ایجاد شده‌اند.
نامشابه با سایر کالاها، دیگران می‌توانند در مالکیت یا مصرف اطلاعات شریک باشند، اطلاعات می‌تواند بطور اشتراکی مصرف شود و می‌تواند فراهم آورنده منافع و هزینه‌ها برای کسانی باشد که مستقیما مصرف‌کننده و یا تولید کننده آن نمی‌باشند.
فقدان اطلاعات صحیح درباره کیفیت مراقبتهای پزشکی، مراقبت خودکار، ارزش موجودی و سایر کالاها و خدمات است که اغلب به نارسایی در بازارها منجر می‌شود و این نارسایی است که ایجاد بازاری برای ارائه اطلاعات را ضروری می‌سازد.(کینگما، 1380، ص74)
اهمیت سواد اطلاعاتی در رشد اقتصاد
برای درک اهمیت سواد اطلاعاتی به رشد اقتصادی ضروری است که بین توزیع معمول اطلاعات و استفاده از اطلاعات برای ایجاد دانش تفکیک شود. توزیع اطلاعات به مردم بستگی به زیر ساخت دارد، و هنگامی که این اطلاعات در محل قرار دارد، اطلاعات اغلب می‌تواند در هزینه اضافی کم توزیع شود.
با این حال، هنگامی که اطلاعات برای نوآوری و ایجاد محصولات یا فرآیندهای جدید که به صورت خصوصی و تحت حفاظت از حق ثبت اختراعات قرار دارند، دانش جدید می‌تواند هزینه‌های زیادی برای رقابت با مشتریان باشد. توزیع اطلاعات از زمان بسیار قدیم منبع رشد و رفاه انسان بوده است.
با این حال، مقدار اطلاعات موجود در حال حاضر چالش‌های استفاده از اطلاعات را تغییر داده است. به عنوان مثال، کشورهای ثروتمند تصاویر ماهواره‌ای را برای نظارت بر اقدامات در سراسر جهان به دست بیاورند، اما حجم وسیع موجود باعث می‌شود که اطلاعات متمایز بسیار پیچیده‌تر باشد.
علاوه بر این اطلاعات را می‌توان یک کالا توسط کشورهای ثروتمند برای تجارت با کشورهای فقیرتر مورد استفاده قرار داد.(Catts & Lau, 2008) با توجه به آنچه گفته شد، همه به فراگیری سواد اطلاعاتی نیازمندند زیرا با توجه به تحولات سریع محیط اطلاعاتی، نیاز به دانستن برخی مهارتها ضروری است.
چنان چه بپذیریم که تک تک افراد جامعه در رشد و سعادت آن نقش دارند، بنابراین می‌توان استدلال کرد که برای آن هر یک از اعضای جامعه بتواند از اطلاعات در زندگی حرفه‌ای و شخصی خود بهره‌مند شود، کسب سواد اطلاعاتی یک نیاز اساسی برای همه است.(پریرخ، 1386، ص18)
رابطه سواد اطلاعاتی در استفاده از شبکه‌های اجتماعی
محققان معتقدند در کارکرد فرهنگی شبکه‌های اجتماعی مجازی، دولت‌ها سعی می‌کنند از طریق رسانه‌ها و ابزارهای فرهنگی در بلند مدت الگوهای رفتاری و شیوه تفکر و زندگی ملت‌های مورد نظر خود را در جهتی که تامین کننده منافع و خواست‌های آنان باشد دگرگون سازند.
رد و بدل و تبادل دو طرفه فکر، عقیده و نظر در شبکه‌های اجتماعی مجازی، در بسیاری از مواقع این اشتراک‌گذاری باعث همسو شدن افکار و عقاید می‌شود. اشتراک‌گذاری افکار یعنی، گفتگو، بحث، مشورت، توزیع و انتشار و اشترا‌گذاری دانش، افکار، تجربیات و عقاید افراد با یکدیگر است.(رحمانزاده، حقیقی، 1392)
در این صورت ما باید به کیفیت اطلاعات در شبکه اجتماعی باید توجه کنیم که چه اطلاعاتی را ردوبدل میکنیم در این مورد جان دسامبر معتقد است، کیفیت به عنوان یک هدف در اطلاعات مستلزم یک فرآیند مستمر برنامه‌ریزی، تحلیل، طراحی، اجرا و توسعه است، تا اطمینان حاصل شود که اطلاعات موجود، نیاز را برآورده ساخته است.(تابنده، 1383، ص186)
محبوبیت رو به رشد شبکه‌های اجتماعی به دلیل توانایی انتشار مطالب به مخاطبان بزرگ و هدفمند، اشتراک‌گذاری و کشف اطلاعات را آسان‌تر کرده است. (Canini, Suh & Pirolli, 2011) علاوه بر این سایت‌های شبکه‌های اجتماعی توانایی تغییر روابط پنهان (به عنوان مثال، روابطی که از لحاظ فنی امکان پذیر است، اما تا کنون فعال نشده است؛ هیثورنتوایت، 2005) به روابط ضعیف یا حتی قوی را دارد.(verduyn)
تکنولوژی‌های موجود، اطلاعات را از راه‌های جدیدی ارائه می‌دهند یعنی از طریق تقسیم ایده‌ها، لینک شدن به منابع، قلب یا تغییر معنای زمان و مکان و محو کردن خطوط بین فضاهای واقعی و مجازی و خطوط بین متن و تصویر. افرادی که سواد اطلاعاتی دارند باید از این تغییرات اساسی در انواع مختجلف سند و رسانه‌های مختلف برای توسعه ایده‌های خود در این آگاهی داشته باشند. ( Mackey, Jacobson, 2011)
به عنوان تولیدکنندگان اسناد دیجیتال، افراد با سواد اطلاعاتی باید تصمیمات انتقادی در مورد فرمت رسانه‌ای دقیق برای بیان ایده‌ها و سایت یا ابزار آنلاین برای انجام این کار انتخاب کنند.
این ممکن است شامل سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مانند فییس‌بوک، ویکی‌های مبتنی بر جامعه، وبلاگ‌هایی مانند Blogger یا WordPress، میکروبلاگ‌ها مانند توئیتر، دنیای مجازی Second Life یا ارتباطات از طریق برنامه‌های موبایل می‌باشد.(Mackey, Jacobson, 2011)
تاثیر سواد اطلاعاتی در تولید محتوای کارآفرینان در شبکه‌های اجتماعی
اگر کارآفرینان بخواهند در شبکه‌های اجتماعی به تولید محتوا بپردازند باید نوع آن شبکه اجتماعی و کارایی آن را بشناسند، و در صورتی به موفقیت می‌انجامد که فرد کارآفرین در سواد اطلاعاتی مهارت کافی را داشته باشد و یا آموزش لازم را ببیند.
هوانگ (2015) بیان می‌کند که، شبکه اجتماعی ابزاری هستند که شرکت می‌توانند از آنها برای تقویت و تکمیل تکنیک‌هاو فرآیندهای تحقیقات بازاریابی استفاده و حتی می‌توانند آن را جایگزین شیوه‌ها و فرآیندهای سنتی و قدیمی نمایند. این شبکه‌ها محیطی هوشمند با گستره‌ای از ارتباطات بی‌شمار و ظریفیت مشارکت بی‌نهایت گسترده را به وجود آورده‌اند.(مهرابی‌دهدزی، حجازی، 1396)
رقابت اقتصادی جهانی در سراسر اقتصادهای مبتنی بر افزایش بهره‌وری از اطلاعات و ارتباطات است. دنیای کار در تحول اساسی است. در حقیقت، این بستر اجتماعی است که بسیاری از تغییرات در فناوری اطلاعات و ارتباطات و سوادآموزی را تجربه می‌کند که باعث استفاده موثر از فناوری‌های اینترنتی می‌شود که جزء مبانی برنامه درسی سوادآموزی است..(Leu and et al., 2017)
امروزه، رقابت اقتصاد جهانی نیازمند سازمان‌هایی است که از این ساختارهای فرماندهی و کنترل سنتی خودداری کنند تا همه سرمایه فکری خود را به کار گیرند، کارآمدتر عمل کنند و رقابتی‌تر شوند. استفاده موثر از اطلاعات برای حل مشکلات اجازه می‌دهد تا در محل سازمان یافته به صورت افقی تبدیل شود که بسیار پر بار و رقابتی است. این تغییر تاثیر بنیادی بر ماهیت سواد در سازمانها داشته است. در سطح گسترده‌ای، اعضای این تیم‌ها باید:
- به سرعت مشکلات مهم خود را در کار خود شناسایی کنید
- اطلاعات مفید مربوط به مشکلات را شناسایی و تعیین کنید
- اطلاعاتی را که پیدا می‌کنند، به طور انتقادی ارزیابی می‌کنند
- برای تعیین یک راه حل، چندین منبع اطلاعات را با هم ترکیب کنید
- راه حل را به سرعت به دیگران انتقال دهید تا همه در یک سازمان مطلع شوند
- نظارت و ارزیابی نتایج راه حل‌ها و تصمیمات آنها را تغییر داده و آنها را به صورت مورد نیاز تغییر دهید
درآمد حاصل از بهره‌وری و ادغام اینترنت در محل کار
چگونه تیم‌ها این کار را انجام می‌دهند؟ اغلب آنها بر اینترنت متکی هستند. بسیاری از اقتصاددانان به این نتیجه رسیده‌اند که درآمد حاصل از بهره‌وری چند دهه گذشته به دلیل ادغام سریع اینترنت به محل کار بوده است، واحدهایی به منظور به اشتراک گذاری اطلاعات، برقراری ارتباط و حل مشکلات، امکان‌پذیر است. برای مثال، استفاده از اینترنت در محل کار ایالت متحده، در طول یک سال(2002) تقریبا 60 درصد در میان تمام کارگران 25 ساله و بالاتر افزایش یافته است.(Leu and et at., 20117)
آشنایی کارآفرینان با شبکه‌های اجتماعی مختلف و کارکردهای آن باعث پیشرفت در کارشان می‌شوند. به عنوان مثال، توئیتر در حال حاضر حدود 200 میلیون کاربر ثبت شده دارد و فقط یک مکانیسم ساده جستجو متنی است که لیستی از جدیدترین توئیت‌ها (ارسال وضعیت پیام‌ها) حاوی عبارت جستجو را به نمایش می‌گذارد(Canini & Suh & Pirolli, 2011)
یکی از دلایل استفاده از شبکه‌های اجتماعی مانند توئیتر، اطلاعات جالب و جذاب در رابطه با نمودارهای اجتماعی پویا و همچنین محتوای متنی که در امتداد نمودارها به اشتراک گذاشته می‌شود، اطلاعات را در اختیارتان قرار می‌دهد. تنوع غنی از اطلاعات در مورد کاربران شبکه اجتماعی به ما این امکان را می‌دهد تا درک بهتری از عواملی که بیشتر با قضاوت‌های مرتبط بودن و اعتبار ارتباط دارند داشته باشیم.(Canini & Suh & Pirolli, 2011)
چرا به سواد اطلاعاتی نیازمندیم
حال آنکه چرا به سواد اطلاعاتی نیازمندیم دراکر در این مورد بیان می‌کند. دراکر(1992) در مورد نیاز سازمان به تبدیل شدن به سواد اطلاعاتی بحث می‌کند. او پیشنهاد می‌کند که شرکت‌ها باید یاد بگیرند که سوالاتی مانند: چه اطلاعاتی در این شرکت نیاز داریم؟ در چه فرمی؟ چگونه می‌توانیم آن را دریافت کنیم؟ و سپس سوالات بیشتری در مورد تاثیر اطلاعات شده بپرسید.
واضح است که اطلاعات مورد نیاز می‌تواند از هر کجا یا از هر فردی باشد و می‌تواند در هر رسانه‌ای ظاهر شود. سواد اطلاعاتی در مورد توانایی افراد در کارآمدی در یک جامعه اطلاعاتی است. این شامل تفکر انتقادی، آگاهی از اخلاق شخصی و حرفه‌ای، ارزیابی اطلاعات، معلوم سازی نیازهای اطلاعات، سازماندهی اطلاعات، تعامل با متخصصین اطلاعات و استفاده حرفه‌ای از اطلاعات در حل مسئله، تصمیم‌گیری و تحقیق است.(Bruce, 1999)
آن چه بیان کردیم این است که سواد اطلاعاتی در مورد توانایی افراد در کارآمدی در یک جامعه اطلاعاتی است، اگر کارآفرین به این توانایی در مورد شبکه‌های اجتماعی و میزان ارتباط آنها با فعالیتشان برسند و از این طریق بتوانند نیازها را از انبوه اطلاعاتی که وجود دارد شناسایی کرده و برای برطرف کردن این نیازها ایده مناسبی را خلق کنند، نایبی در کتاب خود به نام”تعریف بعضی از عوامل کارآفرینی ” می‌گوید:
فرد کارآفرین می‌بایست بعد از کشف فرصت‌های نهفته در بازار، ایده‌های مناسب را استخراج نماید. بدین معنی که از بین سرنخ‌های متعددی که باعث کشف این فرصت شده است پس از بررسی یکی از آنها را انتخاب نماید و سپس ایده انتخابی را به ظهور برساند و به آن نمود عینی بدهد.(نایبی، 1389، ص16)
لطفاً نظرات خود را به اشتراک بگذارید.
